ไปยังหน้า : |
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : บาปโดยพยัญชนะ : คือ ธรรมชาติอันบุคคลพึงทำตนให้ห่างไกล.
2. อรรถะ : บาปโดยอรรถะ :
2.1 สิ่งที่ทำให้เกิดความเศร้าหมอง, เลวทราม, ชั่วช้า, น่ารังเกียจ; มีความหมายในแง่ลบมาตั้งแต่มนุษย์เริ่มรู้จักใช้คำพูดคำนี้.
2.2 สิ่งที่ทำให้ต้องเดือดร้อนหรือเสียใจในภายหลัง.
2.3 เป็นปรปักษ์ต่อสิ่งที่เรียกว่า บุญ.
3. ไวพจน์ : บาปโดยไวพจน์ : คือ อกุศล, ความชั่ว, ความน่าเกลียด ฯลฯ
4. องค์ประกอบ : บาปโดยองค์ประกอบ : คือ มิจฉาทิฏฐิ, เจตนาในการกระทำ, ความพยายามในการกระทำ, ความพอใจในผลของการกระทำ.
5. ลักษณะ : บาปโดยลักษณะ : มีลักษณะ :
5.1 ตรงกันข้ามจากบุญ.
5.2 เป็นของน่าเกลียด.
5.3 ไม่น่าปรารถนา.
5.4 เป็นของหนัก เป็นเงาตามตัวเหมือนโซ่ตรวนที่ติดขา.
5.5 พร้อมที่จะทำลายบุญ.
5.6 เป็นบันไดไปสู่นรก.
6. อาการ : บาปโดยอาการ : มีอาการ :
6.1 เกิด - ดับ เปลี่ยนแปลงไปตามปัจจัยในฐานะที่เป็นสังขตธรรมอย่างหนึ่ง.
6.2 ปรุงแต่งภพฝ่ายต่ำ.
7. ประเภท : บาปโดยประเภท : แบ่งโดยประเภทสอง :
นัยที่ 1 :
1. บาปตามความหมายของคนอันธพาล คือน่ารักของคนอันธพาล.
2. บาปตามความหมายของสัตบุรุษ คือสิ่งเศร้าหมองที่ควรห่างไกล.
นัยที่ 2 :
1. บาปตามความหมายของผู้อยู่ใต้วิสัยแห่งบาป คือเป็นธรรมทำอันตราย.
2. บาปตามความหมายของผู้อยู่เหนือวิสัยแห่งบาป (พระอรหันต์) ; เป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งเท่านั้นไม่มีความหมายอะไร (เป็นความรู้สึกที่อยู่เหนือบาป).
นัยที่ 3 :
1. บาปที่ทำโดยเจตนา.
2. บาปที่ทำโดยไม่เจตนา (คือมิใช่บาปเพราะเป็นการกระทำโดยมิได้เจตนา แต่ก็ต้องได้รับผลตามควรแก่กรณี).
นัยที่ 4 :
1. บาปหนัก ถึงกับสูญเสียความเป็นมนุษย์.
2. บาปเบา รับโทษเล็กๆ น้อยๆ ตามสมควร โดยไม่ต้องถึงกับสูญเสียความเป็นมนุษย์ หากแต่เป็นมนุษย์ชั้นเลว.
8. กฎเกณฑ์ : บาปโดยกฎเกณฑ์ :
8.1 บาปโดยเหตุ ต้องล้างบุญ ; บาปโดยผล ต้องเป็นทุกข์.
8.2 มีกฎเกณฑ์ที่ต้องถือว่าเป็นสิ่งควรละโดยส่วนเดียว.
8.3 บาปซื้อขายแลกเปลี่ยนหยิบยืมกันไม่ได้.
9. สัจจะ : บาปโดยสัจจะ :
9.1 บาปมีได้จากมิจฉาทิฏฐิโดยส่วนเดียว.
9.2 บาปมีมูลจากโลภะ โทสะ โมหะ.
9.3 บาปไม่มีชนิดสะอาด มีแต่สกปรกเศร้าหมอง.
9.4 บาปมีได้สำหรับคนบ้าบาปโดยไม่รู้จักบาป.
10. หน้าที่ : บาปโดยหน้าที่ :
10.1 หน้าที่ (โดยสมมติ) ของบาป : คือ ทำลายบุญ.
10.2 หน้าที่ของคนต่อบาป : คือ การกำจัดบาป ไม่ให้โอกาสแก่การเกิดบาป.
11. อุปมา : บาปโดยอุปมา : เปรียบเสมือน :
11.1 บันไดไปนรก.
11.2 ยานพาหนะไปสู่ความพินาศ.
11.3 เหล้าหวาน.
11.4 อ้อยหวานที่โคน ขมที่ปลาย.
11.5 ยาพิษที่เคลือบน้ำตาล.
12. สมุทัย : บาปโดยสมุทัย :
12.1 การชักชวน เกลี้ยกล่อม หลอกลวงของปาปมิตร.
12.2 มิจฉาทิฏฐิ.
12.3 ปาปกามตา หรือ มิจฉาสังกัปปะ.
12.4 การประทุษร้ายห้าประการ : คือ ประทุษร้ายชีวิตร่างกาย - ทรัพย์สมบัติ - ของรักของผู้อื่น - ความเป็นธรรมของผู้อื่น - สมปฤดีของตนเอง. จากห้าอย่างนี้จะขยายไปเป็นกี่อย่างก็ได้.
13. อัตถังคมะ : บาปโดยอัตถังคมะ :
13.1 ความดับไปตามคราวเพราะการขาดเหตุปัจจัยตามธรรมดาของสังขารธรรมหรือสังขตธรรมทั้งหลาย.
13.2 เพราะบุญเกิดขึ้นแทรกแซงในบางกรณี.
13.3 เพราะความสิ้นกิเลสเป็นพระอรหันต์ นี้เป็นอัตถังคมะของบาปชั้นสูงสุด.
14. อัสสาทะ : บาปโดยอัสสาทะ : อัสสาทะของบาปมีสำหรับคนบาป.
15. อาทีนวะ : บาปโดยอาทีนวะ :
15.1 เป็นทุกข์ นำมาซึ่งความทุกข์รอบด้าน.
15.2 ทำให้เป็นที่เกลียดชัง สูญเสียความเคารพนับถือจากคนทั่วไป.
16. นิสสรณะ : บาปโดยนิสสรณะ : นิสสรณะจากบาป ด้วย :
16.1 อริยมรรคมีองค์ 8.
16.2 การทำภาวนาในปุญญานุสติอยู่เป็นประจำ.
17. ทางปฏิบัติ : บาปโดยทางปฏิบัติ :
นัยที่ 1 : ทางปฏิบัติต่อบาป : คือ การบำเพ็ญบุญ ซึ่งเป็นเครื่องขจัดบาป.
นัยที่ 2 : ทางปฏิบัติให้พ้นจากบาป : โดยหลักโอวาทปาฏิโมกข์ซึ่งเป็นหัวใจของพุทธศาสนา 3 ประการ : คือ เว้นจากการทำบาปทั้งปวง ทำกุศลให้ถึงพร้อม ทำจิตให้ผ่องแผ้ว.
นัยที่ 3 : ทางปฏิบัติให้สิ้นบาปหรือเหนือบาป : คือ อรหัตตมรรคญาณ.
18. อานิสงส์ : บาปโดยอานิสงส์ : อานิสงส์ (โดยอ้อม) ของบาป : คือ การสอนอย่างรุนแรงและเจ็บปวด จนทำให้รู้จักบาปและไม่ทำบาปอีกต่อไป.
19. หนทางถลำ : บาปโดยหนทางถลำ : เข้าไปสู่สิ่งที่เรียกว่าบาป :
19.1 การสมาคมกับคนบาป.
19.2 การบูชากิน - กาม - เกียรติ หรือที่เรียกว่า กินดี อยู่ดี ทางวัตถุ.
19.3 การดูถูกดูหมิ่นศีลธรรม วัฒนธรรม (แท้) และศาสนา.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : บาปโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : เพื่อการละบาปและอยู่เหนือบาป : คือสัมมาทิฏฐิ และสัมมาสังกัปปะอันเพียงพอ ; แล้วดำเนินไปตามหลักการของสัมมาทิฏฐิจนถึงที่สุด. จึงจะมีการละบาป และอยู่เหนือบาปได้อย่างปลอดภัย และสิ้นเชิง.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : บาปโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
21.1 ภาษาคน : เป็นเครื่องมือขู่คนให้กลัว โดยไม่ต้องใช้เหตุผล.
ภาษาธรรม : เป็นเครื่องบอกความจริงที่มีเหตุผล และไม่เป็นเครื่องมือขู่เข็ญใคร.
21.2 ภาษาคน : อาศัยความเชื่อตามที่สมมติบัญญัติขึ้น.
ภาษาธรรม : อาศัยสติปัญญาตามความจริงของธรรมชาติ มิใช่การสมมติบัญญัติ.
21.3 ภาษาคน : บาปน่ากลัวเหมือนกลัวผี.
ภาษาธรรม : บาปน่ากลัวเหมือนกลัวความตาย.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ศารทกาลิกเทศนา เล่ม 1
2. อริยสัจจากพระโอษฐ์