สารบัญหนังสือ
| ไปยังหน้า : |
เริ่มนำเข้าข้อมูล
2 กรกฏาคม 2564
นำเข้าข้อมูลหนังสืออริยสัจ จากพระโอษฐ์ ภาคต้น-ปลาย เสร็จ
5 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงหนังสือธรรมะใกล้มือเข้ากับระบบ
11 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงเสียงอ่านเข้ากับระบบ
คุณ กนกพร อัมพวัน
คุณ กมนวรรณ พุทธาภิรัตน์
คุณ ปรางทิพย์ สายชล
คุณ พรทิพย์ พรมมาฎร์
คุณ รุ่งทิวา สารันต์
คุณ สายชล ทันนิเทศ
คุณ สุธาธาร จารุพินิจกุล
อาสาช่วยพิมพ์หนังสือธรรมะเล่มน้อย
เสียงอ่านหนังสือ
คุณ อาจิต โตเกียรติรุ่งเรือง
อัตถจารี ผู้พัฒนาระบบ
หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ
|
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : ตัณหาโดยพยัญชนะ : คือ ยางเหนียว.
2. อรรถะ : ตัณหาโดยอรรถะ :
2.1 ต้องการด้วยอำนาจของอวิชา เป็นไปได้ทั้งทางบวกและทางลบ.
2.2 กิเลสที่นำไปสู่ภพ คือความเป็นอย่างอื่น.
2.3 ความกำหนัดอยู่ด้วยความเพลินในอารมณ์นั้นๆ.
2.4 มูลเหตุแห่งอุปาทานและทุกข์.
2.5 เครื่องผูกสัตว์ให้ติดอยู่กับความว่ายเวียน.
3. ไวพจน์ : ตัณหาโดยไวพจน์ : คือ โลภะ, อภิชณา, นันทิราคะ, ชัปปา, สิพพินี.
4. องค์ประกอบ : ตัณหาโดยองค์ประกอบ : คือ ความกำหนัดยินดี, ความต้องการ, อวิชชา.
5. ลักษณะ : ตัณหาโดยลักษณะ :
5.1 หวังด้วยอวิชชา, พยายามด้วยอวิชชา, ได้ผลและเสวยผลด้วยอวิชชา, หวังต่อไปด้วยอวิชชา.
5.2 ตัณหามีลักษณะวิ่งออกหน้าสิ่งที่มาสนองความอยากเสมอไปอย่างที่ไม่มีเวลาจะทันกันหรือหยุดอยาก.
6. อาการ : ตัณหาโดยอาการ : คือ หิวด้วยอวิชชา; ดิ้นรนกระเสือกกระสนด้วยอวิชชา ; ตะกละตะกรามด้วยอวิชชา ; บริโภคด้วยอวิชชา ; ก่อให้เกิดอุปาทาน.
7. ประเภท : ตัณหาโดยประเภท :
7.1 แบ่งโดยประเภทสาม :
1. กามตัณหา : ตัณหาในกาม.
2. ภวตัณหา : ตัณหาในความมีความเป็น.
3. วิภวตัณหา : ตัณหาในความไม่มีไม่เป็น.
7.2 แบ่งโดยประเภทสอง :
1. ตัณหาชนิดที่เป็นเหตุให้เกิดทุกข์.
2. ตัณหาชนิดที่ไม่เป็นเหตุให้เกิดทุกข์และเพื่อดับทุกข์; เรียกโดยโวหารพิเศษว่า ธัมมตัณหา, ธัมมกาโม, ธัมมนันทิ ซึ่งเป็นตัณหาในการที่จะละตัณหา.
7.3 ตัณหาที่แจกตามอารมณ์ของตัณหา : มี 6 : คือ รูปตัณหา, สัททตัณหา, คันธตัณหา, โผฏฐัพพตัณหา, ธัมมตัณหา.
8. กฏเกณฑ์ : ตัณหาโดยกฏเกณฑ์ :
8.1 ความอยากที่จะเรียกว่าตัณหา ก็ต่อเมื่ออยากด้วยอวิชา. ถ้าอยากด้วยปัญญาหรือวิชชา เรียกว่าสังกัปปะ.
8.2 ผัสสะด้วยอวิชา เป็นจุดตั้งต้นของตัณหา.
8.3 เมื่อใดรู้ว่าตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ เมื่อนั้นก็รู็จักจุดที่จะตัดต้นเหตุแห่งความทุกข์.
9. สัจจะ : ตัณหาโดยสัจจะ :
9.1 ตัณหาเป็นสมุทัยแห่งความทุกข์.
9.2 ตัณหามีการไหล และพาผู้มีตัณหาให้ไหล; เหมือนกระแสน้ำพาของลอยน้ำให้ไหล.
9.3 ตัณหาทำให้มีความหมายแห่งอดีต ปัจจุบัน อนาคต.
9.4 ตัณหาไม่มีการอิ่มการพอ จนกว่าจะได้ตัดต้นเหตุของมันเสีย ก็จะมีความอื่มความพอขึ้นมาเอง.
9.5 การตัดความรู้สึกอยาก ย่อมดีกว่าสนองความอยาก ด้วยสิ่งที่มันอยาก.
9.6 แม้จะหมดตัณหาคนก็ไม่ตาย ; ความไม่มีตัณหาเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงชีวิต.
9.7 ต้องไม่ดำรงชีวิตอยู่ด้วยตัณหา แต่ด้วยเมตตาและปัญญา จึงจะไม่เป็นทุกข์.
9.8 ถ้ามีตัณหา แม้อยู่คนเดียวก็เท่ากับอยู่ด้วยคนจำนวนมาก; แม้อยู่ด้วยคนจำนวนมาก ถ้าไม่มีตัณหาก็เท่ากับอยู่คนเดียว.
10. หน้าที่ : ตัณหาโดยหน้าที่ : ตัณหาไม่มีหน้าที่ : แต่คนมีหน้าที่ป้องกันและกำจัดตัณหา.
11. อุปมา : ตัณหาโดยอุปมา : เปรียบเสมือน:
11.1 ผืนข่านและแหอวน เป็นที่ติดของปวงสัตว์ ยิ่งกว่าข่ายใดๆ.
11.2 กลุ่มด้วยยุ่ง ยากที่จะสางออก.
11.3 แม่น้ำที่ไหลไปได้ทั่วจักวาลและทั่วทุกภพ.
11.4 หลาวเหล็กที่เสียบแทงจิตใจ.
11.5 นายช่างปลูกเรือน: คือสร้างภพ, สร้างชาติ, สำหรับเป็นทุกข์เรื่อยไป.
12. สมุทัย : ตัณหาโดยสมุทัย :
12.1 สมุทัยโดยตรง : คือเวทนาเป็นปัจจัยให้เกิดตัณหา.
12.2 โดยเงื่อนไขต้นที่สุด : คืออวิชชาทำให้เกิดตัณหา.
12.3 สมุทัยโดยวงกว้าง : เรียกว่า ปิยรูป สาตรูปA26 ได้แก่อารมณ์ทั้ง 6 ในขั้นตอนต่างๆ กันสิบขั้นตอนA27 ในฐานะเป็นที่ตั้งแห่งการเกิด แต่ก็เป็นที่ตั้งแห่งการดับด้วย.
13. อัตถังคมะ : ตัณหาโดยอัตถังคมะ : คือ การขาดเหตุปัจจัยตามคราว ; หรือการมีสติมาทันเวลาตามคราว.
14. อัสสาทะ : ตัณหาโดยอัสสาทะ : คือ ความรู้สึกพอใจยินดี กำหนัดเพลิดเพลิน ในอารมณ์นั้นๆ ในภพนั้นๆ.
15. อาทีนวะ : ตัณหาโดยอาทีนวะ :
15.1 ตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ โดยผ่านทางอุปาทาน.
15.2 ตัณหาให้เกิดทุกข์ในกรณีนั้นๆ : ให้เกิดภพใหม่ในกรณีที่ต่างออกไป; เป็นเครื่องเย็บร้อยสัตว์ ให้ติดอยู่กับความทุกข์หรือภพนั้นๆ.
16. นิสสรณะ : ตัณหาโดยนิสสรณะ : การออกจากตัณหา คือ การเป็นอยู่ด้วยอริยอัฏฐังคิกมรรค; ปฏิบัติในอริยมรรคมีองค์8 อยู่ตลอดเวลาตัณหาไม่มีทางเกิด.
17. ทางปฏิบัติ : ตัณหาโดยทางปฏิบัติ : เพื่อออกจากการตกเป็นทาสของตัณหา :
17.1 มีสติเพื่อการเป็นอยู่ด้วยอริยอัฏฐังคิกมรรค.
17.2 มีสติสัมปชัญญะในขณะแห่งผัสสะ หรือในขณะแห่งเวทนา.
18. อานิสงส์ : ตัณหาโดยอานิสงส์ : ไม่มีอานิสงส์จากตัณหา. แต่มีอานิสงส์จากการกำจัดตัณหาคือไม่เกิดทุกข์โดยประการทั้งปวง.
19. หนทางถลำ : ตัณหาโดยหนทางถลำ :
19.1 เข้าไปอยู่ใต้อิทธิพลของตัณหา : คือ การเป็นอยู่ด้วยความประมาท.
19.2 ออกจากอิทธิพลของตัณหาเข้าสู่กระแสแห่งอริยอัฏฐังคิกมรรค : คือ คบสัตบุรุษ, ฟังธรรม, ใคร่ครวญธรรม อยู่เป็นประจำ.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : ตัณหาโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : เพื่อกำจัดตัณหา : คือ การเป็นอยู่ด้วยความไม่ประมาทในทุกที่ทุกสถาน หรือในธรรมทั้งปวง.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : ตัณหาโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
ภาษาคน : หมายถึงความอยากในทางเพศ.
ภาษาธรรม : หมายถึงความอยากด้วยอวิชชาทุกชนิด.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ไกวัลยธรรม
2. อริยสัจจากพระโอษฐ์
3. อาสาฬหบูชาเทศนา เล่ม 1
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"
| | แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
