สารบัญหนังสือ
| ไปยังหน้า : |
เริ่มนำเข้าข้อมูล
2 กรกฏาคม 2564
นำเข้าข้อมูลหนังสืออริยสัจ จากพระโอษฐ์ ภาคต้น-ปลาย เสร็จ
5 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงหนังสือธรรมะใกล้มือเข้ากับระบบ
11 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงเสียงอ่านเข้ากับระบบ
คุณ กนกพร อัมพวัน
คุณ กมนวรรณ พุทธาภิรัตน์
คุณ ปรางทิพย์ สายชล
คุณ พรทิพย์ พรมมาฎร์
คุณ รุ่งทิวา สารันต์
คุณ สายชล ทันนิเทศ
คุณ สุธาธาร จารุพินิจกุล
อาสาช่วยพิมพ์หนังสือธรรมะเล่มน้อย
เสียงอ่านหนังสือ
คุณ อาจิต โตเกียรติรุ่งเรือง
อัตถจารี ผู้พัฒนาระบบ
หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ
|
[Font : 15 ]
|
| | |
1.พยัญชนะ : เวทนาโดยพยัญชนะ : คือ รู้ หรือ รู้สึก (ทางผัสสะ)
2. อรรถ : เวทนาโดยอรรถ : คือ ความรู้สึกของจิตเมื่อเสวยอารมณ์ที่เข้ามากระทบ (รู้สึกพอใจบ้าง ไม่พอใจบ้าง หรือ เฉยๆ บ้าง) ทำให้ชีวิตมีปัญหา หรือความหมาย.
3. ไวพจน์ : เวทนาโดยไวพจน์ : คือเวทยิต, มุต.
4. องค์ประกอบ : เวทนาโดยองค์ประกอบ : คือ อายตนะภายใน,อายตนะภายนอก, ผัสสะแต่ละอย่างๆ.
5. ลักษณะ : เวทนาโดยลักษณะ :
5.1 เป็นที่ตั้งแห่งตัณหาความอยาก.
5.2 เป็นที่หลงไหลแห่งจิต.
5.3 มีสามัญลัษณะสาม (ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา).
6. อาการ : เวทนาโดยอาการ : คือ มีอาการว่าถูกปรุงแต่ง โดยอารมณ์นั้นๆ : แล้วรู้สึกพอใจ, ไม่พอใจ, เฉยๆ.
7. ประเภท : เวทนาโดยประเภท :
7.1 แบ่งโดยประเภทสาม :
1. สุขเวทนา.
2. ทุกขเวทนา.
3. อทุกขมสุขเวทนา.
7.2. แบ่งโดยประเภท 5 : คือเวทนาที่เป็นเรื่องละเอียดทางจิตใจ ; และมีความสำคัญในฐานะให้เกิดปัญหาต่างๆ ได้นามใหม่ว่า อินทรีย์ทั้งห้า ได้แก่ สุขินทรีย์, โทมนัสสินทรีย์, โสมนัสสินทรีย์, อุเปกขินทรีย์.
7.3 แบ่งโดยประเภท 6 : คือการแบ่งตามอายตนะที่เกิดขึ้น : ได้แก่จักขุสัมผัสสชาเวทนา, โสตสัมผัสสชาเวทนา, ฆานสัมผัสสชาเวทนา, ชิวหาสัมผัสสชาเวทนา, กายสัมผัสสชาเวทนา.
8. กฎเกณฑ์ : เวทนาโดยกฎเกณฑ์ :
8.1 มีผัสสะก็มีเวทนา; มีเวทนาก็มีตัณหา ; .เวทนามีผัสสะนำหน้ามีตัณหาตามหลัง.
8.2. เวทนปรุงให้เกิดสัญญาก่อน; แล้วจึงปรุงวิตก หรือตัณหาได้.
9. สัจจะ : เวทนาโดยสัจจะ :
9.1 เวทนาเป็นที่รวมแห่งปัญหาทุกชนิดของมนุษย์ ; ถ้าเอาชนะเวทนาได้ ก็ชนะปัญหาทั้งปวงได้.
9.2 เพราะอำนาจของอวิชชา เวทนาจึงมีค่า หรืออำนาจครอบงำสัตว์; ด้วยความหลงในเวทนา.
9.3 เวทนาใดที่ไม่อาจก่อให้เกิดสัญญาได้แล้ว ; เวทนานั้นไม่อาจปรุงแต่งจิต หรือไม่ก่อให้เกิดตัณหา เช่น เวทนาของพระอรหันต์.
9.4 เวทนาสำหรับคนแต่ละคนไม่เหมือนกันโดยอารมณ์; แต่เมื่อเป็นสุขแล้วก็สามารถปรุงตัณหาได้เสมอกัน.
9.5 ถ้ามีปัญญาอย่างพระอริยเจ้าแล้ว ; เวทนาก็เป็นเพียงความรู้สึกที่เกิดขึ้นทางระบบประสาทเท่านั้น; ไม่มีความหมายว่า สุข หรือ ทุกข์ หรืออทุกขมสุข.
9.6 ทุกอย่างในโลกสรุปรวมอยู่ที่เรียกว่า.”เวทนา”; ดังนั้นถ้าชนะเวทนาได้ ก็จะชนะโลกทั้งปวง
9.7 เวทนาเป็นที่ตั้งของ นรก สวรรค์ ที่นี่ และเดี๋ยวนี้.
9.8 เวทนาทุกชนิดเป็นมายา.
9.9 เวทนาเป็นที่ตั้งแห่งการเกิดวิชชา และอวิชชา.
9.10 เวทนาเป็นที่ตั้งแห่งการเกิดภพทั้งหลาย.
9.11 เวทนาเป็นที่ตั้งแห่งการเกิดทิฏฐิทั้งหลาย.
10. หน้าที่ : เวทนาโดยหน้าที่ : มีหน้าที่ (โดยสมมติ) : ให้เกิดกิเลสในกรณีนั้นๆ แล้วเหลือไว้เป็นความเคยชิน เรียกว่า อนุสัย.
11. อุปมา : เวทนาโดยอุปมา :
11.1 สุขเวทนา : มีอุปมาเหมือนยาเสพติด ; เป็นศัตรูที่มาในคราบแห่งมิตร ; หรือมารที่มาในหคราบของเทวดา.
ทุกขเวทนา : มีอุปมาเหมือนศัตรูที่มาในคราบของศัตรู.
อทุกขมสุขเวทนา : มีอุปมาเหมือนศัตรูที่มาในคราบที่ดูไม่ออกว่า เป็นมิตร หรือ ศัตรู ; แต่ก็เป็นศัตรู.
11.2 เวทนาโดยความหมายที่เป็นมายา : อุปมาเหมือนต่อมน้ำที่เกิดบนผิวน้ำเมื่อเม็ดฝนตกลงกระทบผิวน้ำ.
12. สมุทัย : เวทนาโดยสมุทัย : สมุทัยของเวทนาคือผัสสะ : ซึ่งเกิดมาจากการประชุมพร้อมกันของอายตนะภายใน, อายตนะภายนอก, และวิญญาณ.
13. อัตถังคมะ: เวทนาโดยอัตถังคมะ : คือ สติที่มาทันเวลาของผัสสะ หรือของเวทนานั่นเอง.
14. อัสสาทะ : เวทนาโดยอัสสาทะ : คือ คุณค่าที่ทำให้เกิดตัณหาตามชนิดของเวทนา.
15. อาทีนวะ : เวทนาโดยอาทีนวะ :
15.1 เวทนาเป็นที่รวมให้เกิดปัญหาทุกอย่างในโลก ทั้งส่วนบุคคลและส่วนสังคม.
15.2 เวทนาเป็นที่ตั้งของความยึดถือจนเกิดทุกข์.
15.3 เวทนาเป็นเหตุให้เกิดรัก (ราคะ), เกิดชัง(โทสะ), เกิดหลง(โมหะ).
15.4 อาทีนวะของเวทนา :
สุขเวทนา : ทำให้เกิดราคานุสัย.
ทุกขเวทนา : ทำให้เกิดปฏิฆานุสัย.
อทุกขมสุขเวทนา : ทำให้เกิดอวิชชานุสัย.
ซึ่งล้วนแต่เป็นรากฐานของความทุกข์.
15.5 เวทนาเบียดเบียนจิต ทั้งที่อยู่ในรูปของ สุขเวทนา, ทุกขเวทนา, อทุกขมสุขเวทนา.
16. นิสสรณะ : เวทนาโดยนิสสรณะ :
16.1 การดำรงอยู่ในอริยมรรคมีองค์ 8.
16.2 การมีสติสัมปชัญญะในขณะแห่งผัสสะ หรือในขณะแห่งเวทนา.
16.3 การมีวิปัสสนาญาณในธรรมลักษณะของเวทนานั้น :
17. ทางปฏิบัติ : เวทนาโดยทางปฏิบัติ : เพื่อให้อยู่เหนืออิทธิพลของเวทนา :
17.1 ไม่ให้ผัสสะปรุงเวทนา หรือไม่ให้เวทนาปรุงตัณหา.
17.2 เมื่อเวทนาเกิดขึ้นแล้ว มีความรู้เท่าทันว่าเป็นสักแต่เวทนา ; คือความรู้สึกตามธรรมชาติในตัวมันเอง ปราศจากความหมายแห่งตัวตน.
17.3 เมื่อเกิดสุขเวทนา อย่ายินดีให้เกิดราคานุสัย.
เมื่อเกิดทุกขเวทนา อย่ายินดีให้เกิดปฏิฆานุสัย.
เมื่อเกิดอทุกขมสุขเวทนา อย่าไปมัวสงสัยให้เกิดอวิชชานุสัย.
18. อานิสงส์ : เวทนาโดยอานิสงส์ :
18.1 อานิสงส์เวทนาไม่มีเมื่ออยู่ใต้อำนาจของเวทนา ; แต่มีเมื่ออยู่เหนืออำนาจของเวทนา คือ ไม่เป็นทุกข์.
18.2 แต่อย่างไรก็ดี เวทนามีประโยชน์ในการเป็นที่ตั้งแห่งบทเรียน คือ การศึกษาและปฏิบัติเพื่อกำจัดทุกข์ทั้งปวง.
19. หนทางถลำ: เวทนาโดยหนทางถลำ : เข้าสู่ใต้อิทธิพลของเวทนา :
19.1 ความเผลอสติ.
19.2 ความไม่รู้ว่าเวทนาเป็นบ่อเกิดของความทุกข์ จึงถลำเข้าไป.
19.3 ความอดทนต่อความยั่วยวนของเวทนาไม่ได้ ทั้งที่รู้ว่ามันเป็นบ่อเกิดของความทุกข์.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : เวทนาโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : กับการปฎิบัติเพื่อออกจากอำนาจของเวทนา : คือ มีกัลยาณมิตรและสัปปายะธรรมอื่นๆ ที่อาจร่วมกัน กำจัดอำนาจของเวทนา.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : เวทนาโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
ภาษาคน : คำนี้ในภาษาไทย หมายถึง ความลำบาก น่าสงสาร.
ภาษาธรรม : หมายถึง ความรู้สึกทางอารมณ์ที่เป็นต้นเงื่อนแห่งกิเลส, ตัณหา และความทุกข์.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ตุลาการิกธรรม เล่ม 1
2. นวกานุสาสน์ เล่ม 1
3. ปฏิจจสมุปบาทจากพระโอษฐ์
4. ปฏิปทาปริทรรศน์
5. โมกข์ธรรมประยุกต์
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"
| | แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
