[Font : 15 ]
| |
แง่ที่เขากล่าวหาพระองค์อย่างผิดๆ |  

พราหมณ์! แง่ (ปริยาย) ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดม มีความไม่มีรสเป็นรูป (คือเป็นที่สังเกต)" นั้น, มีอยู่.พราหมณ์! คือว่า ความยินดีในรูป เสียง กลิ่น รส โผฎฐัพพะ เหล่าใดความยินดีเหล่านั้นตถาคตละได้ขาดแล้ว ถอนขึ้นกระทั่งราก ทำให้เป็นเหมือนตาลไม่มีวัตถุ (คือหอยอดสำหรับงอกอีกต่อไป) ไม่ให้มีไม่ให้เกิดอีกต่อไป.นี้แลเป็นแง่ที่ผู้ใดเมื่อจะกล่าวหาเราโดยชอบ ว่า พระสมณโคดมมีความไม่มีรสเป็นรูป, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์! แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดมเป็นคนไร้โภคะ" นั้น, มีอยู่. พราหมณ์! คือว่า โภคะ กล่าวคือรูป เสียง กลิ่น รส โผฎฐัพพะ เหล่าใด โภคะเหล่านั้น ตถาคตละได้ขาดแล้ว ฯลฯ ทำไม่ให้มีไม่ให้เกิดอีกต่อไป. นี้แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์ แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดม เป็นคนกล่าวแต่การไม่ทำ" นั้น มีอยู่. พราหมณ์! จริงเทียว คือว่าเรากล่าวการไม่ทำกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต, กล่าวการไม่ทำสิ่งที่เป็นบาปเป็นอกุศล มีประการต่าง ๆ ต่างหาก. นี่แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์! แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดม เป็นคนกล่าวแต่ความขาดสูญ" นั้น มีอยู่. จริงเทียว พราหมณ์!คือว่าเรากล่าวความขาดสูญแห่งราคะ โทสะ โมหะ, ความขาดสูญแห่งสิ่งเป็นบาปอกุศล มีประการต่าง ๆ ต่างหาก. นี่แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์ แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดมเป็นคนมักเกลียด" นั้นมีอยู่. พราหมณ์! จริงเทียว, เรากล่าวความน่าเกลียดด้วย กายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต, กล่าวความน่าเกลียดเพราะถึงพร้อมด้วยสิ่งเป็นบาปอกุศลมีประการต่างๆ. นี่แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์! แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดมเป็นคนนำไปทำให้พินาศ" นั้น มีอยู่. พราหมณ์! จริงเทียว, เราแสดงธรรมเพื่อนำไปทำเสียให้พินาศ ซึ่งราคะ โทสะ โมหะ, แสดงธรรมเพื่อนำไปทำเสียให้พินาศ วั่งสิ่งเป็นบาปอกุศลมีประการต่างๆ. นี่แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์! แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดมเป็นคนเผาผลาญ" นั้น มีอยู่. พราหมณ์! เรากล่าวความควรแก่การเผาผลาญ ในิ่งอันเป็นบาปอกุศล มีประการต่างๆ คือ กายทุจริต วจีทุจริตมโนทุจริต, พราหมณ์! บาปอกุศลที่ควรเผาผลาญเสีย อันผู้ใดเผาผลาญได้แล้ว เราเรียกผู้นั้นว่า ผู้เผาผลาญ (ตปัสสี). พราหมณ์! บาปอกุศลที่ควรเผาผลาญนั้นตถาคตละได้ขาดแล้ว ถอนขึ้นกระทั่งราก ทำให้เหมือนตาลหน่อเน่า, ไม่ให้มีไม่ให้เกิดได้อีกต่อไป. นี่และเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

พราหมณ์! แง่ที่เมื่อผู้ใดจะพึงกล่าวหาเราโดยชอบว่า "พระสมณโคดมเป็นคนไม่มีที่ผุดที่เกิด" นั้น มีอยู่. พราหมณ์! คือว่า การต้องนอนในครรภ์ครั้งต่อไป การต้องเกิดอีกในภพใหม่ อันผู้ใดละได้ขาดแล้ว, เราเรียกผู้นั้นว่า คนไม่รู้จักผุดจักเกิด (อปฺปคพฺโภ). พราหมณ์! การต้องนอนในครรภ์ครั้งต่อไป การต้องเกิดอีกในภพใหม่ สำหรับตถาคตนั้น ตถาคตละได้ขาดแล้ว ถอนขึ้นกระทั่งราก ทำให้เหมือนตาลหน่อเน่าเสียแล้ว ไม่ให้มีไม่ให้เกิดได้อีกต่อไป.นี่แลเป็นแง่ ฯลฯ, หาใช่เป็นดังที่ท่านหมายถึง แล้วกล่าวไม่.

(ในบาลีแห่งอื่น (มหา. วิ. 5/101, 103/79. อฎฺฐก. อํ. 23/186, 188/102.) มีกล่าวแปลกออกไปในข้อที่ว่า เขากล่าวหาพระองค์ว่า เป็นกิริยวาท แสดงธรรมและนำสาวกไปโดยกิริยวาท, พระองค์ตรัสว่า ถูกแล้ว เรากล่าวการกระทำกายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต และกุศลธรรม มีประการต่างๆ. แต่ข้อนี้ไม่ควรถือเป็นการกล่าวร้าย และถือกันว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้องมาแต่ก่อนพุทธกาล. อีกข้อหนึ่ง กล่าวหาว่า พระองค์เป็น อัสสัตโถ (มีความเบาใจเป็นที่ตั้งแห่งการบำเพ็ญประโยชน์) แสดงธรรมและนำสาวกไปเพื่อเป็นอย่างนั้น, พระองค์ตรัสว่า ถูกแล้ว เราเป็นอัสสัตโถ แสดงธรรมเพื่อความเบาใจ ด้วยธรรมเป็นเครื่องเบาใจอย่างยิ่ง และย่อมนำสาวกไปด้วยธรรมเป็นเครื่องเบาใจนั้น. ข้อนี้ก็เหมือนกัน ไม่มีลักษณะว่าเป็นการกล่าวร้าย แล้วทำไมมาอยู่ในหมู่แห่งคำกล่าวร้าย ก็ไม่อาจจะทราบได้; ชะรอยจะมีความหมายเป็นอย่างอื่น คือเบาใจชนิดใจเบา ใจลอย เตลิดเปิดเปิงไป ก็ได้. ขอให้นักศึกษาพิจารณาดูเอาเองเถิด. -ผู้รวบรวม.)

- บาลี มหาวรรค อฎฐก. อํ. 23/175/101. ตรัสแก่เวรัญชพราหมณ์ ที่ใกล้โคนสะเดา ชื่อนเฬรุ เมืองเวรัญชา.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง