สารบัญหนังสือ
| ไปยังหน้า : |
เริ่มนำเข้าข้อมูล
2 กรกฏาคม 2564
นำเข้าข้อมูลหนังสืออริยสัจ จากพระโอษฐ์ ภาคต้น-ปลาย เสร็จ
5 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงหนังสือธรรมะใกล้มือเข้ากับระบบ
11 กรกฏาคม 2564
เริ่มเชื่อมโยงเสียงอ่านเข้ากับระบบ
คุณ กนกพร อัมพวัน
คุณ กมนวรรณ พุทธาภิรัตน์
คุณ ปรางทิพย์ สายชล
คุณ พรทิพย์ พรมมาฎร์
คุณ รุ่งทิวา สารันต์
คุณ สายชล ทันนิเทศ
คุณ สุธาธาร จารุพินิจกุล
อาสาช่วยพิมพ์หนังสือธรรมะเล่มน้อย
เสียงอ่านหนังสือ
คุณ อาจิต โตเกียรติรุ่งเรือง
อัตถจารี ผู้พัฒนาระบบ
หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ
|
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : ศาสนาโดยพยัญชนะ : คือ คำสั่งสอน.
2. อรรถะ : ศาสนาโดยอรรถะ :
2.1 คำสั่งสอนที่ได้รับการยอมรับ จนเกิดเป็นสถาบันขึ้นในจิตใจของมนุษย์ ; ส่วนใหญ่เป็นระบบหนึ่งๆ เรียกว่า ศานานั้นๆ.
2.2 ศาสนาคือระบบคำสั่งสอนและการปฏิบัติ ที่ได้รับการถือเอาเป็นเครื่องอุ่นใจของสังคมมนุษย์ระบบหนึ่งๆ .
2.3 วิธีการเพื่อการรอดจากความตายทางวิญญาณหรือความทุกข์ ซึ่งมนุษย์หรือสิ่งมีชีวิตจักต้องมี โดยการมอบหมายให้แก่กัน ; หรือมีอยู่ตามธรรมชาติโดยไม่รู้สึกตัว.
3. ไวพจน์ : ศาสนาโดยไวพจน์ : คือ พรหมจรรย์, ทุกขันตกิริยา, ธรรมวินัย, อริยวินัย, สัทธรรม, มัคคปฏิปทา ; หนทางรอด, หนทางพระนิพพาน, ทางผูกพันมนุษย์กับสิ่งสูงสุด.
4. องค์ประกอบ : ศาสนาโดยองค์ประกอบ : คือ ปริยัติ, ปฏิบัติ, ปฏิเวธ.
5. ลักษณะ : ศาสนาโดยลักษณะ :
5.1 อยู่ในลักษณะของปริยัติ คือการเล่าเรียน.
5.2 อยู่ในลักษณะของปฏิเวธ คือผลที่ได้รับจากการปฏิบัติ.
6. อาการ : ศาสนาโดยอาการ : มีอาการแห่งสังขตธรรมที่เกิดดับและเปลี่ยนแปลงได้ ดังเช่นสังขตธรรมทั้งหลาย.
7. ประเภท : ศาสนาโดยประเภท :
7.1 แบ่งโดยประเภทสอง :
กลุ่มที่ 1 :
1. ขณิกวาท : สิ่งทั้งปวงมีชั่วขณะจิต.
2. อขณิกวาท : สิ่งทั้งปวงเป็นตัวตนถาวร จิตนี้เป็นตัวตนเดียว.
กลุ่มที่ 2 :
1. ระบบพึ่งผู้อื่น.
2. ระบบพึ่งตนเอง.
กลุ่มที่ 3 :
1. วิภัชชวาท : สิ่งต่างๆ ประกอบขึ้นด้วยส่วนย่อยๆ.
2. อวิภัชชวาท : สิ่งต่างๆ เป็นตัวตนเดียวไม่อาจจะแบ่งแยก.
7.2 แบ่งโดยประเภทสาม :
กลุ่มที่ 1 :
1. สัทธาธิกะ : เอาความเชื่อเป็นทางรอด.
2. วิริยาธิกะ : เอาความเพียรเป็นทางรอด.
3. ปัญญาธิกะ : เอาปัญญาเป็นทางรอด.
กลุ่มที่ 2 :
1. หลงใหลในวัตถุนิยม : เรียกว่า กามสุขัลลิกานุโยค; จมลงในกามเรียกว่า อาคาฬหปฏิปทา (ปฏิบัติเปียกแฉะ).
2. หลงใหลในจิตนิยม : เรียกว่า อัตตกิลมถานุโยค; หรือนิชฌามปฏิปทา (ปฏิบัติไหม้เกรียม).
3. ดำรงอยู่ในความถูกต้องระหว่างวัตถุและจิต : เรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา (ปฏิบัติระหว่างความเปียกแฉะและความไหม้เกรียม คือความพอดี).
กลุ่มที่ 3 :
1. ปริยัติศาสนา : อยู่ในรูปของการศึกษาเล่าเรียน.
2. ปฏิบัติศาสนา : อยู่ในรูปของการปฏิบัติ.
3. ปฏิเวธศาสนา : อยู่ในรูปของการเสวยผลของการปฏิบัติ.
7.3 แบ่งโดยประเภท 4 : เมื่อเอาภาวะปัจจุบันเป็นหลัก :
1. เอาวัตถุเป็นที่ตั้ง เรียกว่า ศาสนวัตถุ : คือ เอาตัววัตถุเป็นศาสนา.
2. เอาการประกอบพิธีเป็นที่ตั้ง เรียกว่า ศาสนพิธี : คือ เอาตัวพิธีเป็นศาสนา.
3. เอาตัวบุคคลเป็นที่ตั้ง เรียกว่า ศาสนบุคคล : คือเอานักบวชเป็นศาสนา.
4. เอาธรรมะแท้เป็นที่ตั้ง เรียกว่า ศาสนธรรม : คือเอาตัวธรรมะเป็นศาสนา.
8. กฎเกณฑ์ : ศาสนาโดยกฎเกณฑ์ :
8.1 มุ่งหมายสันติภาพของสังคม.
8.2 มุ่งหมายความรอดของมนุษย์.
8.3 มุ่งหมายคุ้มครองโลก.
8.4 ต้องมีระเบียบปฏิบัติให้ครบทุกระบบและชนิดของชนชั้นที่มีอยู่ในโลก.
9. สัจจะ : ศาสนาโดยสัจจะ :
9.1 ศาสนามีสัจจะเฉพาะศาสนาของตนๆ ไม่อาจจะเหมือนกัน.
9.2 แม้จะมีความมุ่งหมายดับทุกข์ด้วยกัน แต่ก็มีระบบปฏิบัติที่ไม่เหมือนกัน ; เนื่องจากผู้รับถือศาสนามีภูมิหลังแห่งชีวิต หรือวัฒนธรรมพื้นฐานที่ต่างกัน.
9.3 ความขัดแย้งระหว่างศาสนา เป็นสิ่งที่ต้องมีอย่างที่จะหลีกเลี่ยงไม่ได้ ; แต่มีทางประนีประนอมกันได้.
9.4 โลกจำเป็นต้องมีหลายศาสนา และจำเป็นที่จะต้องหาทางประนีประนอมกัน.
9.5 การนับถือศาสนาควรเป็นไปอย่างอิสระเสรีตามความสมัครใจ; แต่ก็ยังมีการถือโดยถูกบังคับ หรือสินจ้างอันยั่วยวนและหลอกลวง.
9.6 คนในโลกถือศาสนาเงินมากกว่าศาสนาธรรม อย่างที่จะเทียบกันไม่ได้.
10. หน้าที่ : ศาสนาโดยหน้าที่ (โดยสมมติ) :
10.1 กำจัดกิเลสและดับทุกข์ของมนุษย์.
10.2 ให้แสงสว่างทางวิญญาณ เพื่อความเหมาะสมแก่ความเป็นมนุษย์.
10.3 ให้เกิดสันติสุขส่วนบุคคลและเกิดสันติภาพส่วนสังคม.
11. อุปมา : ศาสนาโดยอุปมา : เปรียบเสมือน :
11.1 ศาลาพักริมทางของคนเดินทางไกล.
11.2 ยารักษาโรค.
11.3 ตะเกียงส่องทาง.
11.4 เพื่อนทุกข์เพื่อนยากของชีวิตที่กำลังพัฒนา.
11.5 เกาะที่พึ่งของคนตกทะเล.
11.6 เรือแพเพื่อการข้ามฟาก.
11.7 ร่มคันใหญ่ของโลก.
11.8 สวนดอกไม้มหาศาล.
11.9 ประภาคารแห่งชีวิต.
12. สมุทัย : ศาสนาโดยสมุทัย :
12.1 สัญชาตญาณแห่งความกลัวและหนีภัย เป็นสมุทัยของศาสนาในส่วนลึก.
12.2 วิกฤตการณ์ในโลกมนุษย์ เป็นสมุทัยให้เกิดสิ่งที่เรียกว่าศาสนาสูงขึ้นมาๆ ตามลำดับ.
13. อัตถังคมะ: ศาสนาโดยอัตถังคมะ :
13.1 การผันแปรไปตามกฎเกณ์แห่งความไม่เที่ยงแห่งสังขาร ดังที่ศาสนาต่างๆ ในอดีต ได้ดับสูญไปแล้ว.
13.2 บริษัททั้งสี่แห่งศาสนานั้นๆ ละเลยหรือทรยศต่อหน้าที่ของตน.
13.3 ผู้สอนแห่งศาสนานั้นๆ สอนผิด จนกลายเป็นลัทธิอื่นไปโดยไม่รู้ตัว.
13.4 อัตถังคมะของศาสนา :
1. ศาสนาที่อยู่ในรูปของวัตถุ มี เมื่อวัตถุนั้นชำรุดทรุดโทรมไป.
2. ศาสนาที่อยู่ในรูปของพิธี มี เมื่อพิธีนั้นเปลี่ยนรูปไปเป็นอย่างอื่น ; ตัวอย่างเช่น พุทธศาสนากลายเป็นไสยศาสตร์ไป.
3. ศาสนาที่อยู่ในรูปของบุคคล มี เมื่อนักบวชในศาสนานั้นประพฤตินอกรีต.
4. ศาสนาที่อยู่ในรูปของธรรมะ มี เมื่อการศึกษาและการปฏิบัติเลอะเลือน.
14. อัสสาทะ : ศาสนาโดยอัสสาทะ : เสน่ห์ของศาสนา :
14.1 ทำให้เกิดความรู้สึกอุ่นใจ เย็นใจ แม้จะยังดับทุกข์ไม่ได้จริง.
14.2 ดับทุกข์ได้จริง.
14.3 มีอัสสาทะเหมือนยาเสพติด : เมื่อมีการเชื่อ, การรับถือ, การปฏิบัติอย่างงมงาย จนถึงกับบ้าหรือเมาหรือหลงในลัทธินั้นๆ.
15. อาทีนวะ : ศาสนาโดยอาทีนวะ : อาทีนวะโดยตรงไม่มี. จะมีก็ต่อเมื่อถูกนำไปใช้อย่างผิดๆ ; หรือถูกใช้เป็นเครื่องมือแห่งการหลอกลวง ; เช่น การแสวงหาเมืองขึ้น การดูดซับสมาชิกแห่งศาสนาอื่น มาเป็นสมาชิกแห่งศาสนาของตน.
16. นิสสรณะ : ศาสนาโดยนิสสรณะ : ทางออกจากศาสนาไม่จำเป็นต้องมี ; มีแต่ศาสนาเป็นหนทางนำออกจากทุกข์ : คือ อริยอัฏฐังคิกมรรค.
17. ทางปฏิบัติ : ศาสนาโดยทางปฏิบัติ :
17.1 ศาสนาเป็นตัวทางปฏิบัติเพื่อออกจากทุกข์.
17.2 การปฏิบัติเพื่อเข้าถึงศาสนา : คือ การปฏิบัติที่ถูกต้องตามหลักศาสนานั่นเอง ; เช่น ปฏิบัติถูกต้องตามกฎของธรรมชาติ ; การปฏิบัติเพื่อทำลายความเห็นแก่ตัว ; ซึ่งเป็นความมุ่งหมายตรงกันทุกศาสนา.
18. อานิสงส์ : ศาสนาโดยอานิสงส์ :
18.1 ทำให้ได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ ทั้งทางกายและทางจิต.
18.2 โลกทั้งหมดจะได้รับสันติสุขส่วนบุคคลและสันติภาพส่วนสังคม.
18.3 ช่วยให้มนุษยชาติถึงจุดสูงสุดของความเป็นมนุษย์.
18.4 ช่วยให้เกิดความรักสากล.
19. หนทางถลำ : ศาสนาโดยหนทางถลำ :
19.1 ความเบื่อโลกและวัตถุที่มีอยู่อย่างซ้ำซากและหลอกลวง.
19.2 การบังเอิญได้พบพระอริยเจ้าหรือสัตบุรุษ.
19.3 การมีกัลยาณมิตรแวดล้อม.
19.4 การพัฒนาตนจนถึงที่สุดแห่งประโยชน์ทางโลก.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง: ศาสนาโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : สิ่งที่มนุษย์จะต้องมีในการเกี่ยวข้อง, การปฏิบัติ และการดำรงรักษาศาสนา : คือ การศึกษา, การปฏิบัติ, การมี, การใช้ให้เป็นประโยชน์ และการเผยแผ่.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : ศาสนาโดยภาษาคน - ภาษาธรรม : มีความหมายเป็นหลายลักษณะ :
21.1 ภาษาคน : หมายถึงคำสั่งสอน.
ภาษาธรรม : หมายถึงตัวการปฏิบัติหรือพรหมจรรย์.
21.2 ภาษาคน : หมายถึงวัตถุ พิธี นักบวชซึ่งเป็นสัญลักษณ์ภายนอก.
ภาษาธรรม : หมายถึงตัวธรรมะที่ดับทุกข์ได้จริง.
21.3 ภาษาคน : (ของลูกเด็กๆ) หมายถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์.
ภาษาธรรม : (ของผู้มีการศึกษา) หมายถึงวิทยาศาสตร์แห่งการดับทกุข์.
21.4 ภาษาคน : หมายถึงสิ่งที่ประทานลงมาจากพระเจ้าในเบื้องบน.
ภาษาธรรม : หมายถึงกฎความจริงของธรรมชาติซึ่งมีอยู่ในตัวมันเอง.
21.5 ภาษาคน : มีการลงโทษหรือให้รางวัลจากเบื้องบน.
ภาษาธรรม : มีการลงโทษหรือให้รางวัลอยู่ในตัวมันเอง.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ใจความแห่งคริสตธรรมฯ
2. เตกิจฉกธรรม
3. สันทัสเสตัพพธรรม
4. อะไรคืออะไร ?
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"
| | แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
