[Font : 15 ]
| |
(2. การทรงแสดงปฏิจจสมุปบาท) |  

ภิกษุ ท.! เพราะตถาคตเกิดขึ้น หรือเพราะตถาคตไม่ได้เกิดขึ้น ก็ตาม, สิ่งที่ทรงตัวอยู่ได้เอง (ธรรมธาตุ) ซึ่งเป็นความตั้งอยู่ตามธรรมดา (ธัมมัฎฐิตตา)คือความเป็นกฎตายตัวของธรรมดา (ธัมมนิยามตา) ได้แก่ความที่เมื่อมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย สิ่งนี้สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น (อิทัปปัจจยตา), นั้น ย่อมตั้งอยู่อย่างคงตัว.ภิกษุ ท.! ตถาคต ย่อมรู้พร้อมเฉพาะ ย่อมถึงพร้อมเฉพาะ ซึ่งสิ่งนั้น, ครั้นรู้พร้อมเฉพาะแล้ว ถึงพร้อมเฉพาะแล้ว, ย่อมบอก ย่อมแสดง ย่อมบัญญัติ ย่อมวางหลักเกณฑ์ ย่อมเปิดเผย ย่อมจำแนก แจกแจง ย่อมทำให้เป็นเหมือนการหงายของที่คว่ำ และได้กล่าวแล้วในบัดนี้ว่า "ภิกษุ ท.! ท่าน ท. จงมาดู : เพราะชาติเป็นปัจจัย ชรามรณะย่อมมี"05.29 ดังนี้.

ภิกษุ ท.! เพราะเหตุดังนี้แล ธรรมธาตุใด ในกรณีนั้น อันเป็นตถตาคือความเป็นอย่างนั้น, เป็นอวิตถตา คือความไม่ผิดไปจากความเป็นอย่างนั้น, เป็นอนัญญถตา คือความไม่เป้นไปโดยประการอื่น, เป็น อิทัปปัจจยตา คือความที่เมื่อมีสิ่งนี้สิ่งนี้เป็นปัจจัย สิ่งนี้สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น.

ภิกษุ ท.! ธรรมนี้ เราเรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท คือธรรมอันเป็นธรรมชาติ อาศัยกันแล้วเกิดขึ้น.

(เมื่อได้ตรัสในกรณีที่ ชรามรณะมีเพราะชาติเป็นปัจจัย จบลงดังนี้แล้ว ก็ได้ตรัสถึงในกรณีที่ ชาติมีเพราะภพเป็นปัจจัย, ภพมีเพราะอุปาทานเป็นปัจจัย, ...ฯลฯ... กระทั่งถึง สังขารทั้งหลายมี เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย, ด้วยระเบียบแห่งถ้อยคำที่เหมือนกันทุกตัวอักษร กับในกรณีแห่งชรามรณะมีเพราะชาติเป็นปัจจัย ดังที่ได้กล่าวไว้แล้วข้างบนนี้, ต่างกันแต่เพียงชื่อแห่งหัวข้อหนึ่งๆ ของปฏิจจสมุปบาทเท่านั้น).

- บาลี สูตรที่ 10 อาหารวรรค นิทานสํยุตต์ นิทาน. สํ. 16/30/61. ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลายที่เชตวัน.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง