ไปยังหน้า : |
[Font : 15 ]
|
| | |
คำบรรยาย “หลักพระพุทธศาสนา” และวิธีปฏิบัติครั้งที่ 3/2504
เรื่อง
ปฏิจจสมุปบาท
ภิกขุ พุทธทาส อินทปัญโญ
บรรยายอบรมผู้ช่วยผู้พิพากษา ณ กระทรวงยุติธรรม
29 ธันวาคม 2503
ท่านที่จะเป็นผู้พิพากษาทั้งหลาย,
ในโอกาสแห่งการบรรยายครั้งที่ 3 นี้ เราจะได้พูดกันถึงเรื่อง “ปฏิจจสมุปบาท”.
ปฏิจจสมุปบาทเป็นความจำเป็นอยู่ที่ว่าเราจะต้องใช้คำบาลีบางคำ แต่ก็เป็นเครื่องเรืองปัญญายิ่งขึ้นทุกที ; และเนื่องจากคำว่า ปฏิจจสมุปบาท นี้เป็นคำที่เป็นชื่อของธรรมะ ที่เป็นหัวใจของพุทธศาสนา ธรรมะที่ชื่อ ปฏิจจสมุปบาทนี้เป็นธรรมะที่เป็นหัวใจของพุทธศาสนาโดยตรง ที่เราจะต้องทราบไว้สำหรับเผื่อถูกถามโดยเฉพาะจากชาวต่างประเทศ และที่ดีที่สุดคือว่าธรรมะชื่อนี้เป็นการแสดงอย่างที่เรียกว่าทันสมัยหรือสบหลักวิทยาศาสตร์หรืออะไรทำนองนั้น ซึ่งเป็นเครื่องเชิดชูพระพุทธศาสนา ; ฉะนั้นจึงขอร้องให้จดจำคำว่า ปฏิจจสมุปบาท ไว้.
คำว่า “ปฏิจจะ” แปลว่าอาศัย แล้วคำว่า “สมุปบาท” นี่แปลว่าเกิดขึ้นครบถ้วน ; เมื่อรวมกันก็แปลว่า อาการที่มันอาศัยกันแล้วเกิดขึ้น, อาศัยกัน