[Font : 15 ]
| |
ความสัมพันธ์ของธรรมทั้งปวง

คำบรรยาย “หลักพระพุทธศาสนา” ครั้งที่ 8/2504

เรื่อง “ความสัมพันธ์ของธรรมะทั้งปวง”

ภิกขุ พุทธทาส อินทปัญโญ

บรรยายอบรมผู้ช่วยผู้พิพากษา ณ กระทรวงยุติธรรม

11 มกราคม 2504

ท่านที่จะเป็นผู้พิพากษาทั้งหลาย,

ในโอกาสแห่งการบรรยายครั้งที่ 8 นี้ อาตมาจะกล่าวถึงความสัมพันธ์ของธรรมะทั้งปวง. คำว่าความสัมพันธ์ ย่อมทราบกันได้ดีว่าหมายถึงความเกี่ยวโยงกัน, ธรรมะทั้งปวงหมายความเหมือนกับที่ได้กล่าวแล้วในวันแรกว่า ไม่มีอะไรเลยที่ไม่เรียกว่าธรรม เพราะภาษาบาลีคำนี้มันเป็นคำพิเศษอย่างยิ่ง หมายถึงสิ่งทุกสิ่งที่ปรากฏเด่นที่สุดก็คือ ปรากฏการณ์ทั้งหลายทั้งปวงทุกอย่างไม่ว่าอะไรนี้เรียกว่าธรรม. ทีนี้มูลเหตุของมันก็เรียกว่าธรรม อาการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงปรุงแต่งต่างๆ นา นา ชนิดของมันก็เรียกว่าธรรม ; เพราะฉะนั้นไม่มีอะไรที่ไม่เรียกว่าธรรม ; จึงมีความหมายเป็นกฎเกณฑ์ที่ตายตัวก็ได้, เป็นธรรมชาติก็ได้, เป็นเหตุและผลก็ได้, เป็นการประพฤติปฏิบัติก็ได้, เป็นความดีความงามความยุติธรรมอะไรต่างๆ ก็ได้. ขอให้ย้อนระลึกนึกไปถึงความหมายอันนั้นอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งได้กล่าวแล้วตั้งแต่วันแรกที่สุดว่าภาษาบาลีนั้นเรียกทุกสิ่งว่า ธรรม อย่าได้เข้าใจว่าหมายแต่เพียงพระธรรม.


เกี่ยวกับธรรมโฆษณ์ออนไลน์ (Disclaimer)
แม้ระบบ "ธรรมโฆษณ์ออนไลน์" พยายามปรับปรุงข้อมูลให้ถูกต้องมากที่สุด ผู้ศึกษาก็พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือต้นฉบับ ที่มีการพิมพ์ครั้งล่าสุด ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง"

  |     |   แจ้งข้อผิดพลาด / แนะนำ