ไปยังหน้า : |
[Font : 15 ]
|
| | |
1. พยัญชนะ : โลกุตตรธรรมโดยพยัญชนะ : คือ เหนือโลกหรือยิ่งกว่าโลก.
2. อรรถะ : โลกุตตรธรรมโดยอรรถะ :
2.1 ธรรม (ภาวะ) : ที่ยิ่งกว่าวิสัยโลก, ที่เหนือโลก, ที่เป็นไปเพื่ออยู่เหนือโลก, ที่เป็นฝักฝ่ายแห่งโลกุตตระ, ที่เป็นเครื่องข้ามขึ้นจากโลก.
2.2 ธรรมที่ช่วยให้อยู่เหนือทุกข์เหนือโลก : คือ ทำบุคคลให้อยู่เหนือโลก (เหนือทุกข์), ทำจิตให้ออกจากวัฏฏะ, โดยทั่วไป ได้แก่ มรรค, ผล, นิพพาน.
3. ไวพจน์ : โลกุตตรธรรมโดยไวพจน์ : คือ อมตธรรม, อสังขตธรรม, นิพพานธรรม, โมกขธรรม, เหนือโลก.
4. องค์ประกอบ : โลกุตตรธรรมโดยองค์ประกอบ : คือ ไม่มีปัจจัย, ไม่มีการปรุง, ไม่มีการเกิด, ไม่มีการดับ, มีภาวะนิรันดร เหนือทุกข์โดยสิ้นเชิง.
5. ลักษณะ : โลกุตตรธรรมโดยลักษณะ : คือ ไม่มีลักษณะหรือมิติอย่างวัตถุ แต่มีลักษณะอย่างอสังขตธรรม : คือ เหนือวัตถุ, เหนืออารมณ์, เหนือการปรุงแต่ง, เหนือวัฏฏะ, เหนือทุกข์, เหนือโลก ฯลฯ
6. อาการ : โลกุตตรธรรมโดยอาการ : ไม่มี (เพราะไม่มีการเปลี่ยนแปลง).
7. ประเภท : โลกุตตรธรรมโดยประเภท : มีสอง :
7.1 โลกุตตรธรรมที่ยังมีอุปาทิA57 เหลืออยู่.
7.2 โลกุตตรธรรมที่ไม่มีอุปาที่เหลือ.
8. กฎเกณฑ์ : โลกุตตรธรรมโดยกฎเกณฑ์ : ไม่มี (เพราะไม่อยู่ใต้กฎเกณฑ์ใดๆ) : เป็นกฎเกณฑ์โดยตัวมันเอง.
9. สัจจะ : โลกุตตรธรรมโดยสัจจะ :
9.1 เป็นความว่างนิรันดร แต่มิใช่อัตตา.
9.2 อยู่เหนือความหมายแห่งความเป็นคู่ทุกชนิดที่มีอยู่ในโลก : เช่น บวก - ลบ, ดี - ชั่ว, บุญ - บาป, สุข - ทุกข์, ได้ - เสีย, แพ้ - ชนะ, นรก - สวรรค์, ดีใจ - เสียใจ, หญิง - ชาย ฯลฯ
9.3 เป็นอสังขตธรรม : ไม่มีปัจจัยปรุงหรือปรุงไม่ได้, ไม่หมุนเวียน, ไม่มีการเกิดดับ.
9.4 เป็นความสุขที่เหนือสุข แล้วถูกสมมติว่าเป็นโลกุตตรสุข.
9.5 บรรลุถึงได้ทุกวรรณะ ทุกเพศ.
9.6 เหนือโลก คือ เหนือปัญหาที่มีอยู่ในโลกทุกชนิด; ทั้งที่อัตภาพยังอยู่ในโลกนี้.
10. หน้าที่ : โลกุตตรธรรมโดยหน้าที่ :
นัยที่ 1 : โลกุตตรธรรมไม่มีหน้าที่ : แต่เป็นหน้าที่ของคนที่จะต้องปฏิบัติเพื่อเข้าถึงโลกุตตรธรรม.
นัยที่ 2 : หน้าที่เพื่อการดับทุกข์ทั้งปวง : อยู่ที่การพยายามเข้าถึงโลกุตตรธรรม.
11. อุปมา : โลกุตตรธรรมโดยอุปมา : เหมือนมะพร้าวต้นหนึ่งอยู่กลางทะเลขี้ผึ้ง; ซึ่งหมายถึง สิ่งเป็นคู่ๆ : เช่น เหลว - แข็ง, บุญ - บาป, สุข - ทุกข์, ได้ - เสีย ฯลฯ ฝน - แดด, ฟ้าผ่า - ฟ้าลั่น ฯลฯ ; แต่สิ่งเป็นคู่ๆ เหล่านี้ ไม่กระทบถูกต้องต้นมะพร้าวนั้น.
12. สมุทัย : โลกุตตรธรรมโดยสมุทัย : ไม่มี.
13. อัตถังคมะ : โลกุตตรธรรมโดยอัตถังคมะ : ไม่มี.
14. อัสสาทะ : โลกุตตรธรรมโดยอัสสาทะ : มีเฉพาะผู้ที่ยึดถือด้วยอุปาทานว่าโลกุตตรธรรมเป็นตัวตน ; เช่นเดียวกับผู้ที่ยึดถือนิพพานว่าเป็นตัวตน ฉันใดก็ฉันนั้น.
15. อาทีนวะ : โลกุตตรธรรมโดยอาทีนวะ : ไม่มี.
16. นิสสรณะ : โลกุตตรธรรมโดยนิสสรณะ : ไม่มี. มีแต่ฝ่ายผู้ที่จะต้องออกจากโลกิยธรรม เข้าสู่โลกุตตรธรรม.
17. ทางปฏิบัติ : โลกุตตรธรรมโดยทางปฏิบัติ : เพื่อเข้าถึงโลกุตตรธรรม :
17.1 การเห็นโลกโดยความเป็นธาตุ ; เป็นของว่างจากตัวตน.
17.2 มีสติสัมปชัญญะเพียงพอเมื่อต้องสัมผัสกับโลกิยารมณ์.
17.3 อริยมรรคมีองค์ 8.
18. อานิสงส์ : โลกุตตรธรรมโดยอานิสงส์ : แก่ผู้ปฏิบัติ :
18.1 มีความหลุดพ้นจากอุปาทานียธรรมทั้งปวง.
18.2 ชีวิตลุถึงจุดหมายปลายทางเป็นความว่างนิรันดร.
18.3 อยู่เหนือปัญหาเหนือทุกข์ทั้งปวงในโลกทั้งปวง.
19. หนทางถลำ : โลกุตตรธรรมโดยหนทางถลำ : เข้าไปสู่โลกุตตรธรรม :
19.1 การได้คบกับสัตบุรุษโดยบังเอิญ.
19.2 ถูกความทุกข์บีบคั้นสูงสุด ดิ้นรนไปจนถูกทางโดยบังเอิญ.
20. สิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : โลกุตตรธรรมโดยสิ่งที่ต้องเกี่ยวข้อง : ได้แก่ ธรรมอันเป็นที่สบายแก่การบรรลุธรรมทุกชนิด.
21. ภาษาคน - ภาษาธรรม : โลกุตตรธรรมโดยภาษาคน - ภาษาธรรม :
21.1 ภาษาคน : อยู่เหนือโลกทางวัตถุ หรือทางทิศเหนือ.
ภาษาธรรม : อยู่เหนือโลกทางจิตใจ ไม่เกี่ยวกับทางวัตถุ.
21.2 ภาษาคน : อยู่เหนือโลกที่เป็นวัตถุ.
ภาษาธรรม : อยู่เหนือปัญหาทุกชนิดที่มีอยู่ตามวิสัยโลก ; ทั้งที่อัตภาพนี้ก็ยังอยู่ในโลกทางวัตถุ.
ธรรมโฆษณ์ที่แนะนำให้อ่าน
1. ฟ้าสางฯ ตอน 1, 2
2. มาฆบูชาเทศนา เล่ม 1
3. โมกขธรรมประยุกต์
4. โอสาเรตัพพธรรม